گیاه کلزا

سالیان زیادیست که با بالا رفتن جمعیت کشور و توسعه شهرنشینی میزان کاشت  مصرف دانه‌های روغنی به شدت افزایش یافته است. یکی از دانه‌های روغنی قابل کشت در خاک ایران دانه کلزاست.
کشت و استخراج روغن از این دانه محبوب از سال 1317 در ایران آغاز شده و تا کنون در بسیاری از اقلیم های کشور در فصل پاییز و بهار صورت گرفه است. ویژگی‌هایی از قبیل کشت پاییزه، درصد بالای روغن دهی و امکان کشت درتناوب محصولاتی مثل گندم و جو و … سبب محبوبیت این دانه بین کشورهای درحال توسعه مثل ایران ما و کشورهای واردکننده روغن از جمله کشورهای اروپایی، کانادا و استرالیا شده است.

از آنجایی که کشت دانه کلزا به خوبی نیاز روغن کشور را تامین می‌کند، کشاورزان زیادی سعی به ورود در این حوزه را دارند.

از این رو شناخت خصوصیات بستر مناسب کشت، آفات و بیماری‌ها و ویژگی‌های منحصر بفرد چنین گیاهی موضوعی قابل بحث و تفکر است.

گیاه شناسی کلزا
دانه کلزا گیاهی یک ساله از جنس کلم و تیره شب بو، دارای دو رقم بهاره و پاییزهاست که رقم بهاره نسبت به پاییزه این گیاه مقاومت کمتری داشته و معمولا کم‌ محصول‌تر است.
گیاه کلزا دارای یک ریشه قوی و ضخیم با تعداد زیادی ریشه فرعی است.

قد گیاهدر مراحل ابتدایی رشد بسیار کوتاه است اما به طور کلی ارتفاع نهایی گیاه به 160یا 180 سانتی‌متر می‌رسد.

گل کلزا زرد رنگ و دارای 4 کاسبرگ، 4 گلبرگ و 6 پرچم است. غلافه‌های آندر مرحله پس از تلقیح از پایین به بالا تشکیل می‌شوند. و همزمان با گل هاپرورش می‌یابند.

دانه‌ها معمولا قهوه‌ای تیره یا سیاه هستند، رنگ آنها بسته بهنارس بودن روشن‌تر است. وزن دانه عمدتا بین 3.5 تا 5 گرم متغیر است.

روغن چراغ خوراکی!!!پیشینه کاشت کلزا به 3000 سال پیش برمیگردد که ابتدا از هندوستان آغاز شده وتا چین و ژاپن کشیده می‌شود.

این روغن خوراکی محبوب قبلا به عنوان روغن چراغ استفاده می‌شد و پس از آن به شکل روغن خوراکی مرسوم گردید.

رشد گیاه کلزا را می‌توان به 6 مرحله دسته‌بندی کرد. محافظت از ویژگی‌های گیاه و مدیریت رشد در هرکدام از این مراحل اهمیت بسزایی در رویش با کیفیت گیاه دارد.

اولین مرحله از رشد کلزا یا همان جوانه زنی حساس‌ترین مرحله تلقی می‌شود زیرا گیاه از عوامل بیماری‌زا در خاک به میزان زیادی تاثیر می‌پذیرد.
جوانه‌زنی معمولا بین 4 تا 10 روز به طول می انجامد. سرعت جوانه زنی گیاه کلزا به عواملی از قبیل رطوبت خاک، حرارت، عمق کاشت و سطح تماس خاک با بذر وابسته است.

مرحله دوم بیرون آمدن گیاه از خاک است که همچنان بذرها تحت تاثیر عوامل بیماری‌زا موجود در خاک و احتمال آسیب از حمله کک‌ها قرار دارند پس به دلیل ضعیف بودن کلزا و عدم توانایی مقاومت در برابر آسیب احتمالی در این مرحله ازاستحکام آن در بستر خاک مطمعن شوید.

تشکیل طوقه در مرحله سوم از رشد گیاه صورت می‌پذیرد که با افزایش سطوح برگ مشخص می‌شود.

گاها رشد گیاه کلزا در این مرحله به مدت چند هفته متوقف می‌شود اما سرانجام این مرحله گیاه به بیشترین سطوح برگ رسیده و
توانایی مقابله را نیز پیدا می‌کند.

با افزایش درجه حرارت هوا و طولانی ترشدن روز مرحله چهارم رشد آغاز می‌گردد که غنچه دهی نامیده می‌شود.

در غنچه دهی گیاه به 30 تا 60 درصد از ماده خشک دست می‌یابد ، تجمع شاخه و برگ گیاه به پر شدن غلاف گیاه در این دوره ونیز تامین قند مورد نیازآن کمک می‌کند.

فقط یک قدم دیگر تا آمادگی محصول داریم، درست بعد از شکوفا شدن 3 تا 5 غنچه یا باز شدن حداکثر 55 درصد از گل‌ها غلاف‌ها توسط غنچه‌های شکوفا
شده ایجاد می‌شوند، این دوره بین 14 تا 21 روز زمان می‌برد.

رسیدگی گیاه

دوره پر شدن غلاف‌ها 35 الی 45 روز است که بعد از ایجاد آخرین گل‌ها بر
سطح ساقه گیاه شروع می‌شود، دانه ها در این دوره از رطوبت 40 درصدی برخوردار هستند. به محض تغییر رنگ دادن 30 تا 40 درصد ب موجود در غلاف‌ها محصول آماده یا به اصطلاح رسیده می‌شود.